Binnenstedelijke opgaven

De herontwikkeling van de Wagenwerkplaats moet allereerst bijdragen aan prangende binnenstedelijke opgaven. Bruggink: “Dit masterplan is gedeeltelijk een uitkomst voor de vele woningen die Amersfoort hard nodig heeft. Vóór 2030 moeten we voorzien in het aantal van 13.000 woningen. Binnen het masterplan is nu ruimte voor substantieel meer dan de in deze eerder vastgestelde maximaal 650 woningen, waarvan minimaal 30% sociale woningbouw. Zo’n 90% bestaat uit appartementen en ongeveer 10% is vrijgemaakt voor stadswoningen, waaronder maisonnettes en grondgebonden woningen. Verder is voor het totale gebied zo’n 26.000 m2 ruimte beschikbaar voor kantoren, horeca, evenementen, sport en andere stedelijke, gemengde functies. De nieuwe kantoren beslaan in totaal bijna 18.000 m2. Met de mogelijkheid om hier kantoren te bouwen willen we invulling geven aan een marktvraag naar kwalitatief goede kantoorruimte op knooppuntlocaties. Bovendien gaat het ons om de noodzakelijke lokale werkgelegenheid. Drastische toename van het aantal forenzen staat bijvoorbeeld haaks op de duurzaamheidsambitie van de stad.” Amersfoort heeft met alle nieuwbouwwijken, waaronder Vathorst, inmiddels 160.000 inwoners en blijft groeien.

Gezonde functiemix

“De omvang, situering in de stad en de uitstraling van de monumenten maken juist dít gebied zeer geschikt voor gezond stedelijk wonen, werken en recreëren,” zegt Joram van Otterloo, Stedenbouwkundige en partner van IMOSS, bureau voor stedenbouw, landschap en buitenruimte. Samenwerking met alle stakeholders is daarbij een belangrijke pijler. Sinds circa 2002 zijn er initiatieven om dit ongeveer 20 hectare grote terrein bij Station Amersfoort te transformeren met behoud van cultureel erfgoed. Ook eigenaar NS werkte de afgelopen periode intensief samen met omwonenden, eigenaren, gebruikers en andere belanghebbenden en met ons om plannen te maken voor de ontwikkeling ervan.

Deelgebieden

De straks voor ongeveer voor een derde groene Wagenwerkplaats is opgedeeld in de gebieden West, Midden en Oost. Van Otterloo: “In ons masterplan zijn de plannen voor West en Midden het meest uitgewerkt. In West komen onder meer langs het spoor appartementen, die ook de geluidoverlast voor de locatie beperken. Aan de zijde van het Soesterkwartier zijn grondgebonden woningen gepland. Deze refereren qua maat en schaal aan deze aangrenzende wijk. Deelgebied Midden vormt het culturele hart van de Wagenwerkplaats met de monumenten, waaronder het Centraal Ketelhuis, nu al lunchcafé, event- en trouwlocatie, maar ook het Holland Opera Gebouw en de Veerensmederij. Hier hebben niet alleen de huidige, maar ook nieuwe pioniers vrij baan, want aan de noordzijde is bijvoorbeeld nog voldoende ruimte voor kleinere objecten met een experimenteel karakter. De herbestemming van de historische gebouwen biedt – met waar nodig restauratie – ruimte voor sport, spel, de creatieve maakindustrie, zakelijke dienstverlening, evenementen en horeca.

Voor Oost, het deelgebied dat de ontsluiting krijgt op de belangrijke entree Piet Mondriaanplein, wordt het plan de komende maanden uitgewerkt. Van Otterloo: “De uitgangspunten hiervoor zijn echter al vastgelegd, zodat coherentie met West en Midden is verzekerd.

Het plan zet in op clustering van het openbaar groen in landschappelijke zones, die voor gepaste afstand zorgdragen tussen de nieuwe bebouwingsvlakken en het monumentale ensemble. “Autogebruik stimuleren we niet,” benadrukt Van Otterloo. “Wel komen er drie auto-ontsluitingen, die ieder het eigen deelgebied bedienen. Voor langzaam verkeer is de Wagenwerkplaats juist plezierig doorgaanbaar en uitstekend bereikbaar.

Aantrekkingskracht

“De Wagenwerkplaats kan aantrekkelijk zijn voor beleggers,” zegt Tonjes Kalien, asset manager van vermogensbeheerder Syntrus Achmea Real Estate & Finance, tevens een belangrijke partij voor de gemeente Amersfoort. “Duurzaam en integraal ontwikkelde stationslocaties met een goede functiemix, waarin wonen een grote rol speel, hebben de toekomst, zowel qua leefklimaat als economisch gezien.” Vermogensbeheerder Syntrus Achmea Real Estate & Finance is actief voor institutionele beleggers in diverse, vooral nationale stedelijk gebieden. In Amersfoort nam SAREF in 1991 het aan het Stationsplein gelegen kantoorgebouw De Argonaut in portefeuille. Kalien: “Wij zoeken voor onze klanten altijd naar interactie tussen de financiële, duurzame en maatschappelijke meerwaarde in vastgoed. Voor het realiseren van een toekomstbestendig stadscentrum en een duurzame samenleving zijn functiemenging en verbinding van belang. Als stadspartner zoeken wij altijd connectie met alle partijen die dit als gezamenlijke ambitie willen en kunnen ondersteunen.”

Het in de Argonaut gevestigde Huis van de Gezondheid zorgt verder al voor een aanzienlijke spin-off, volgens Bruggink. “Zo is er op diverse manieren samenwerking met het Meander Medisch Centrum, maar ook met bijvoorbeeld Johnson & Johnson en het mbo onderwijs Amersfoort en Midden-Nederland,” weet hij. “Dat is zowel maatschappelijk als economisch gezien bijzonder waardevol en aantrekkelijk voor nieuwkomers in het bedrijfsleven. Daarom is een nieuw gebouw aangewezen als toekomstige ‘Samenwerkplaats’ op het gebied van gezondheid.

Industrieel erfgoed

De Wagenwerkplaats in Amersfoort is aangelegd in 1904 voor het herstellen van spoorwegmateriaal. Deze werkplaats was in gebruik tot de afgelopen eeuwwisseling en behoort tot het industrieel erfgoed van Amersfoort. In 2007 is het ensemble van historische gebouwen van de Wagenwerkplaats aangewezen als Rijksmonument. Dit ensemble bevindt zich in deelgebied Midden, zoals beschreven in het nieuwe Masterplan Wagenwerkplaats 2019.