De nieuwe ontwikkelingen op en rond stations vergroten de vraag naar kantoorruimten op deze locaties, volgens Kok. “Stationsgebieden transformeren zich in mooie stadsentrees door onder andere steeds meer ‘food & beverage’,” zegt hij. “Het worden plekken waar mensen elkaar ontmoeten en zich ontspannen. Bedrijven willen onderdeel zijn van deze dynamiek.

Keuze voor stationsgebied

Kok ziet dan ook een verandering in huisvestingskeuzen. “Vooral rond de grote steden merk ik dat bedrijven, die eerder kozen voor kantorenparken aan de rand van de stad nu zijn geïnteresseerd in stationsgebieden,” zegt hij. “Dankzij fileleed en de druk op het milieu wordt reizen met het openbaar vervoer steeds aantrekkelijker. Ook de goede OV verbindingen met andere steden tellen mee. De ‘mindset’ rond mobiliteit verandert. Bedrijven zoeken bovendien dynamiek,” vervolgt hij. “De moderne stationsgebieden bieden hun medewerkers en bezoekers meer dan alleen werk en vergaderingen. Ook hebben de nieuwe kantoorontwikkelingen veel aantrekkingskracht. Dat geldt zowel voor de duurzame nieuwbouw, als voor de spraakmakende transformaties van cultureel erfgoed.” Zo behoudt Eindhoven gebouwen zoals de Lichttoren, ooit één van de eerste grote productievestigingen van Philips, maar ook De Witte Dame en De Admirant voor de toekomst via restauratie. Alternatieve functies, die voldoen aan de behoeften van vandaag en morgen, stimuleren de invulling van deze panden. Naast gebouwen zijn er ook plannen voor de transformatie van vrijgekomen oude Philipsterreinen tot nieuwe, levendige stadswijken. Kok: “Voor ondernemingen en investeerders is het energielabel en de BREEAM certificering van een gebouw steeds meer van belang. De energiezuinige, stadse nieuwbouw van dit moment biedt hen voordeel op de soms tijdrovende verduurzaming van bestaande panden. Kostenbewustzijn leidt verder ook tot meer vraag naar flexibele, productieve en comfortabele huisvesting. Daaraan komen multitenant gebouwen en flexplekconcepten tegemoet.

Colliers International

Colliers International staat voor ‘de nieuwe vastgoedwereld’. Met meer dan 13.000 professionals in 69 landen werkt de vastgoedadviseur voor zowel gebruikers, als eigenaren en investeerders. Het dienstenaanbod bestaat uit Agency, Asset Services, Capital Markets, Occupiers Services, Research en Valuation & Advisory Services. wordt reizen met het openbaar vervoer steeds aantrekkelijker. Ook de goede OV verbindingen met andere steden tellen mee. De ‘mindset’ rond mobiliteit verandert. “Bedrijven zoeken bovendien dynamiek,” vervolgt hij. “De moderne stationsgebieden bieden hun medewerkers en bezoekers meer dan alleen werk en vergaderingen. Ook hebben de nieuwe kantoorontwikkelingen veel aantrekkingskracht. Dat geldt zowel voor de duurzame nieuwbouw, als voor de spraakmakende transformaties van cultureel erfgoed.” Zo behoudt Eindhoven gebouwen zoals de Lichttoren, ooit één van de eerste grote productievestigingen van Philips, maar ook De Witte Dame en De Admirant voor de toekomst via restauratie. Alternatieve functies, die voldoen aan de behoeften van vandaag en morgen, stimuleren de invulling van deze panden. Naast gebouwen zijn er ook plannen voor de transformatie van vrijgekomen oude Philipsterreinen tot nieuwe, levendige stadswijken. Kok: “Voor ondernemingen en investeerders is het energielabel en de BREEAM certificering van een gebouw steeds meer van belang. De energiezuinige, stadse nieuwbouw van dit moment biedt hen voordeel op de soms tijdrovende verduurzaming van bestaande panden. Kostenbewustzijn leidt verder ook tot meer vraag naar flexibele, productieve en comfortabele huisvesting. Daaraan komen multitenant gebouwen en flexplekconcepten tegemoet.

Kantorenvoorraad

Nieuwbouwkantoren zijn weer hard nodig, volgens Kok. “De huidige, sterke economie biedt positieve vooruitzichten,” zegt hij. “Door de groeiende werkgelegenheid neemt de vraag naar kantoorruimte toe. Op strategische locaties dreigt zelfs een tekort aan hoogwaardige kantoren. De leegstand daalt en het aanbod is soms onvoldoende om direct aan de toenemende vraag te kunnen beantwoorden. Een groot deel van de beschikbare grond binnen stationsgebieden gaat bovendien op aan massale woningbouw. Gezien de woningnood en de gewenste veiligheid, die een functiemenging van werken en wonen met zich meebrengt, is dit streven begrijpelijk. Mensen wonen bovendien graag dichtbij hun werk, net zoals werkgevers geen voorstander zijn van lange woon-werkafstanden. Ondanks de toenemende hoogbouw en de plannen voor overkluizing van enkele stations, is de ruimte binnen stationsgebieden beperkt. Kok: “Daardoor kijken bedrijven ook sneller naar locaties in de binnenstad. In Amsterdam zien we juist dat organisaties door de krapte op de kantorenmarkt ook kiezen voor andere aantrekkelijke en goed bereikbare vestigingslocaties in de Metropool, zoals de kantoren bij NS Station Hoofddorp. Op dit moment bieden ook Eindhoven, Den Haag, Rotterdam en Utrecht, naast wonen, nog genoeg mogelijkheden voor de (her)ontwikkeling van kantoren en voor recreatie in of vlakbij stationsgebieden. “In deze, zeker naar buitenlandse maatstaven, snel en goed bereikbare steden realiseren projectontwikkelaars in hoog tempo spraakmakende ontwikkelingen,” bevestigt Kok. “Vooruitstrevende kantoorformules rond deze knooppunt­gebieden anticiperen direct op nieuwe behoeften van eigenaren, gebruikers en op ‘urban professionals’.

Schaalvergroting

Verder heeft schaalvergroting zeker voordelen, volgens Kok. “We moeten denken aan een geïntegreerde Randstad. Eén omvangrijke metropool leidt tot een betere onderlinge samenwerking bij de ontwikkeling van kantoren en de bijbehorende infrastructuur,” benadrukt hij. ”Nauwe samenwerking tussen de grote steden is belangrijk voor het binnenhalen van buitenlandse bedrijven en internationale investeringen. Willen we binnenkort geen ‘nee’ verkopen, dan moeten we nu stappen zetten.

Kantooromgeving

Flexplekconcepten veroveren de kantorenmarkt en laten een steeds sterkere positionering en ‘branding’ zien. Ondernemers zijn op zoek naar beleving en de mogelijkheid om expertise te delen. Zij willen onderdeel zijn van een ‘community’. Bewust kiezen zij voor een concept dat past bij hun eigen positionering. Ook grotere bedrijven laten hun kernwaarden terugkomen in hun kantooromgeving. Een kantoor dat past bij de organisatie kan bepalend zijn voor het aantrekken van de juiste talenten die het bedrijf bijvoorbeeld nodig heeft om te groeien. Deze trend brengt definitief verandering in de traditionele kantorenmarkt