bak combinaties kan elk type lading over water worden vervoerd.” Peter loopt voorop, in zijn denkbeelden over emissieloos transport. Hij heeft inmiddels afscheid genomen van het begrip ‘modal shift’. Hij legt het uit: “Bij de keuze voor logistieke modaliteiten moet je uitgaan van bestaande goederenstromen en die op een zo efficiënt mogelijke manier van A naar B vervoeren, met als uitgangspunt dat het emissieloos is.” Daarom gaat MHS uit van ‘varen als het kan, rijden als het moet’. Maar Peter kijkt nog een stap verder, want je kan goederen ook emissievrij per spoor of pijpleiding verplaatsen. “Ik spreek dan ook liever van modal choice, dan van modal shift.”

In het huidige Nederland zijn er nog teveel vervoerstromen over de weg, terwijl vervoer over water efficiënter kan zijn. Om water beter te benutten is er afstemming nodig tussen vervoerder, ladingeigenaar en overheden. Peter: “Er zijn veel initiatieven vanuit verschillende overheden en logistieke partijen gestart, maar de samenhang ontbreekt.”

Om die samenhang te creëren en de transitie te realiseren kunnen alle overheden MHS inschakelen. Ook bedrijven en kennisinstellingen zijn van harte welkom. Tomas te Velde is bestuurder bij MHS. Hij heeft een boeiend curriculum. Hij is opgeleid als industrieel ontwerper. Aan de TU Delft was hij teammanager van het Solar Boat Team. Tegenwoordig is hij directeur-eigenaar van Make Day, hij helpt bedrijven bij strategische veranderingen. “MHS helpt bij het verduurzamen van logistieke vraagstukken met een integrale aanpak”, zegt hij.

Het sleutelwoord bij die integrale aanpak is volgens MHS: ladingstroom-coalities. In zo’n coalitie zitten alle stakeholders van een specifieke ladingstroom. Overheden, bedrijven en kennisinstellingen werken intensief samen voor een beter gebruik van vaarwegen. Dit is belangrijk omdat een puntoplossing geen verschil maakt, zo stelt Tomas. Oplossingen moeten als systeem in elkaar grijpen om succesvol te zijn. Daarom moeten overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen het samen doen. De coalitie komt wekelijks een half uurtje samen. Tomas: “Ik stel bij het begin van het proces de vraag of we dit samen willen. Die vraag wordt natuurlijk positief beantwoord. Later stel ik hem steeds weer, willen we dit samen? Dan worden er dingen mogelijk die je van te voren niet bedacht had.”

Het doel van deze innovatieve aanpak is het creëren van logistieke diensten met een goede balans tussen weg en water, samen met bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Bij coalities kan je denken aan publiek-private samenwerking rond specifieke ladingstromen zoals bouw, afval, retail, food, pakketten en passagiers. Grote bouwprojecten, nieuwbouw of verduurzaamheidsopgaven zijn kansrijke situaties voor het creëren van dit soort gelegenheidscoalities om de omvangrijke goederenstromen op een efficiënte en emissieloze manier te organiseren. MHS partner Circle Line Logistics heeft alle logistieke kennis en kunde in huis. Samen met de coalitiepartners ontwikkelen zij de emissievrije dienst.

Het dreamteam maakt samen met de coalitie een integraal plan met hubs, hard- en software. Tomas: “Zo’n dreamteam is een unieke combinatie van intrinsiek gemotiveerde mensen die allemaal competenties inbrengen die nodig zijn om de transitie te ondersteunen.” De goederenstroom wordt in kaart gebracht, er wordt nagedacht over het combineren van stromen. Er worden tijdelijke of permanente hubs bedacht. En er wordt nagedacht over laadinfrastructuur voor elektrische vaartuigen.

Een succesvol voorbeeld van een project waarbij een goederenstroom op emissieloze wijze tot stand gebracht is, is de Witte Singel in Leiden. Peter: “Leiden is leuk en overzichtelijk. De gemeente is blij hoe we dit project hebben opgestart met de coalitie eromheen.” De opdrachtgever van het project was de Universiteit Leiden. Die bezit veel vastgoed in het centrum van de stad.
Via bestaande duwbakjes en de innovatieve E-Pusher CityBarge werd sloopafval in containers naar de rand van de stad gevaren, waar die op een vrachtwagen werd geladen en afgevoerd. Daarbij is efficiënt gebruik gemaakt van de waterwegen in de stad, zonder uitstoot van schadelijke stoffen.

In de coalitie zaten onder andere de universiteit Leiden, de gemeente, de provincie, de aannemer Constructif en afvalverwerker Renewi. “Eigenlijk is het een heel basaal proces, wat is er nodig? Is er een aanleglocatie nodig? En dan moeten we gaan kijken, afspraken maken over de plek aan de rand van de stad om over te slaan. Dan ga je kijken naar het bestemmingsplan, en naar vergunningen. Maar omdat iedereen aan tafel zit, heb je hele korte lijnen en kan iedereen zijn ding doen.” Snel schakelen dus, in optima forma. Het project toont aan dat de gevolgde strategie direct leidt tot meetbare maatschappelijke rendementen. En dat met beperkte middelen.
Samen met de eerdere ervaringen met bouwlogistiek in Utrecht heeft het concept van de E-Pusher/duwbakcombinatie zich in de praktijk bewezen, vindt Peter. En inmiddels is op de Zaan de grotere variant, de E-Pusher M, in productie gegaan. “Je kan de E-Pusher nu overal tegenkomen: op vijvers, een hofvijver, op grachten, rivieren en kanalen.”

Eén van de grote knelpunten bij de transitie naar schoon vervoer over water is de financiering voor het verduurzamen van schepen en overslaglocaties. Om deze uitdaging aan te pakken, heeft MHS Almar van Herk aan boord gehaald. Vanuit MHS richt hij zich specifiek op financieringsvraagstukken. Voorheen werkte Almar bij KOTUG en was samen met MHS betrokken bij de ontwikkeling van de KOTUG E-Pusher, een elektrische duwboot. Momenteel is hij mede-eigenaar van Jansma Shipping.

Als voorbeeld van één van de bedreigingen benoemt Almar de huidige vloot aan binnenvaartschepen. Hij voorziet in de komende jaren problemen bij het operationeel houden daarvan. “Van de ongeveer vijfduizend binnenvaartschepen die onder Nederlandse vlag varen, behoren er zo’n drieduizend tot de CEMT-klasse I tot en met IV”, legt hij uit. CEMT is de indeling van binnenvaartschepen in een aantal standaardtypen, uitgaande van de afmetingen van vaarwegen in Europa. “Die drieduizend schepen zijn relatief klein met een gemiddelde leeftijd van meer dan vijftig jaar.” Almar stelt dat door de hoge leeftijd van deze schepen traditionele financiering voor verduurzaming vaak niet meer beschikbaar is. “En juist dit formaat schepen biedt kansen voor regionaal transport over water.”

Hij benadrukt dat, om de doelstellingen van de modal shift en het nationale klimaatbeleid te halen, er naast technische innovaties ook alternatieve financieringsvormen nodig zijn. “Als we willen dat een groter deel van de goederenstromen via water verloopt, moeten we nadenken over nieuwe financieringsmodellen die de toekomst van de binnenvaart en onze binnenvaartschippers waarborgen.” De integrale aanpak van MHS kan daarbij helpen. Peter: “We kijken naar het volume dat voor de hele regio vervoert moet worden en ontwerpen daarvoor een optimale emissievrije logistieke infrastructuur. Daarbij maken we gebruik van bestaande schepen die verduurzaamd zijn en van nieuwe elektrische duwboten. Wij geloven dat dit ‘infrastructuur denken’ aantrekkelijk is voor investeerders.”

Uiteraard gaat het niet allemaal vanzelf. Peter: “Onze integrale manier van werken is onbekend is, dat leidt tot weerstand. Zo moeten overheden diep nadenken hoe ze dit moeten financieren, want zoiets lijkt al gauw staatssteun. En ondernemers in de logistieke sector moeten op zoek naar nieuwe verdienmodellen.” Wat helpt is dat de eerste E-Pusher/duwbak combinaties al varen, zodat men in de praktijk kan ervaren dat het ‘nieuwe varen’ ook echt werkt.

Het vergroenen van transport over water kan wel een impuls gebruiken, net als het efficiënter organiseren van goederenstromen. Verladers, bouwbedrijven, gemeenten, havens en binnenvaartschippers kunnen contact opnemen met MHS voor een quick scan van de ladingstromen. De specialisten van MHS vertellen daarna snel of transport geschikt is voor een ladingstroomcoalitie. Een duurzamer logistiek proces begint met één mail of telefoontje.

Voor informatie over kunt u terecht bij het team van MHS:

Peter de Bruijn: +31 655722880,
peter.debruijn@metropolitanhubsystem.nl
Tomas te Velde: +31 655307662,
tomas.tevelde@metropolitanhubsystem.nl