Urk als groeibriljant
Urk heeft de potentie om bij de top drie van maritieme hotspots in Nederland te horen. Die overtuiging heeft wethouder Nathanaël Middelkoop. Hij heeft onder andere economie en gebiedsontwikkeling in zijn portefeuille. “We hebben hier alle spelers dicht bij elkaar. Urk is een maritieme groeibriljant.” De wethouder doelt op een belangrijke ontwikkeling ten zuiden van ’het Oude Dorp’. Aan de oevers van het IJsselmeer ontplooit zich de komende decennia een nieuw bedrijventerrein dat zich richt op de maritieme sector, de visverwerking en de bijbehorende logistiek. Naast het terrein met 100 hectare wordt rond 2027 een hagelnieuwe servicehaven van 10 hectare in gebruik genomen. Volledig gericht op de maritieme maakindustrie. Het bestaande bedrijventerrein barstte uit zijn voegen en dus was uitbreiding noodzakelijk. Ook de huidige Urker haven is al jaren aan de krappe kant. De lobby voor de nieuwe haven ten zuiden van het dorp heeft decennia geduurd, maar nu is de kogel door de kerk.
Maritieme top
Lourens de Boer is voorzitter van Urk Maritime, een cluster bedrijven dat de krachten bundelt. Ze wisselen kennis en informatie over marktontwikkelingen uit en komen op voor gemeenschappelijke belangen. Daarnaast is hij directeur van de Viscoöperatie Urk, VCU. Hij is blij met de nieuwe haven bij Urk, al is die nu al te klein. De beschikbare 10 hectare zijn al vergeven. “Met het verdiepen en verbreden van de sluis van de Afsluitdijk, bij Kornwerderzand, wordt Urk straks een zeehaven”, vertelt hij trots. “Het is een hele belangrijke ontwikkeling voor ons gebied.”
Urk is een eeuwenoud vissersdorp, het heeft de grootste vissersvloot van Nederland en daaraan gekoppeld de grootste visverwerkende industrie. Urkers staan bekend als hardwerkend en een hechte gemeenschap. In het kielzog van de kotters vond de maritieme sector er een plek. “Ik denk dat er nergens in Nederland zo’n sterk geclusterde maritieme maakindustrie is, als hier op Urk”, legt De Boer uit. “Alle disciplines komen hier samen. We hebben verschillende scheepswerven, scheepstimmerbedrijven, scheepselektriciens, loodgieters, allemaal maritiem georiënteerd en dicht bij elkaar.”
Ruimte voor groei
Namens de gemeente is Janko Lolkema de projectleider voor het binnendijkse deel. “Urk is onderdeel van de maritieme topsector, met een ijzersterke maritieme dienstverlening en scheepsbouw.” Hij ziet die sectoren enorm groeien, terwijl het ook voor de wind gaat bij de visverwerking en handel.
Naast de servicehaven komt er binnendijks op Port of Urk meer ruimte voor de visindustrie en aanverwante logistieke sector. “Je moet doen waar je goed in bent, is mij altijd geleerd” zegt Middelkoop. “Maritieme industrie en visverwerking dus.” De logistiek groeit in het kielzog van deze sectoren.
De bedoeling is om binnendijks elk jaar 3 hectare grond aan ondernemers uit te geven, al ging het het eerste jaar met 9 hectare een stuk sneller. Bedrijven die geen plekje hebben buitendijks, kunnen volgens wethouder Middelkoop toch profiteren van de nieuwe haven: “Zij kunnen toegang krijgen tot het water via een deel van kade dat de gemeente wil gaan verhuren.”
Met de uitbreiding van het bedrijventerrein zowel buitendijks als binnendijks bouwt Urk aan een nieuwe economie en een nieuwe vitale samenleving. Middelkoop benadrukt dat ook het onderwijs een belangrijke plek inneemt met een maritieme campus. “Omdat we ook voldoende personeel nodig hebben dat goed opgeleid is voor deze sector.” Zo bouwen we samen met het bedrijfsleven en onderwijs aan de brede welvaart van Urk”, betoogt Middelkoop.
Ambitieuze duurzaamheid
Wie kiest voor Port of Urk hoeft zich op dit moment niet druk te maken over netcongestie, de overbelasting van het elektriciteitsnet. Dat is elders in Nederland wel anders. Het terrein ligt naast een nieuw verdeelstation van Liander. Al is Middelkoop wel eerlijk: “Ook Liander kampt met personele problemen. Dat betekent dat er een lange doorlooptijd is om bedrijven aan te sluiten.” Vergroening is, naast kennis, innovatie en samenwerking, één van de pijlers van Port of Urk. Zo wordt het gebied gasloos. Onder de noemer Energienet Urk wordt er een slim concept ontwikkeld om warmte en koude van de industrie uit te wisselen met een nabijgelegen nieuwe woonwijk. “En we zijn in gesprek met een exploitant van windmolens om te kijken of we tot een smart grid kunnen komen, waarin we duurzame energie lokaal kunnen benutten. Ook verkennen we samen met andere overheden de mogelijkheid om water uit het IJsselmeer te winnen en te zuiveren voor industrieel gebruik, zodat bij bedrijven ook in de toekomst gewoon water uit de kraan stroomt.”
Het bouwrijp maken van de eerste kavels in de Port of Urk is in volle gang. Deze zomer kunnen pioniers er aan de slag met de bouw van hun bedrijfspand. Bedrijven in de maritieme sector, viswerking en handel, of die daar sterk aan zijn gelieerd hebben grote behoefte aan uitbreidingsruimte. Lolkema: “En we hebben nog ruimte genoeg, dus nodigen we bedrijven van harte uit om zich te melden.”
Urk hoopt dat ook bedrijven van elders naar het dorp komen. Lolkema heeft al signalen dat die beweging zich inzet. “We zetten in op onze sterke sectoren en willen zeker ook bedrijven van buiten die de vis- en maritieme keten kunnen versterken.”
