Elkaar versterken

“Binnen de provincie heeft iedere regio individuele krachten en mogelijkheden,” zegt Janneke Gramberg, programmamanager van POLO. “De nauwe samenwerking tussen bedrijven, overheden, onderwijs- en kennisinstellingen maakt echter het verschil. Opvallend is dat mensen hier snel slagkracht ontwikkelen en graag verduurzamen en innoveren. Het relatief gunstige arbeidspotentieel geeft partijen vertrouwen in de toekomst, evenals de manieren waarop dit potentieel steeds beter en sneller wordt aangeboord. Ook de havenbedrijven werken graag samen en kennen geen angst voor vernieuwing. Samen handhaven zij steeds beter hun kerntaak en zorgen zij voor een veilige en snelle afhandeling van de scheepvaart. Zij versterken elkaar via kennisdeling, onderlinge afstemming en het uitrollen van innovatieve projecten, mede dankzij de laagdrempeligheid van POLO. Afhankelijk van het ontwikkelstadium en de specifieke vraag ter plaatse, bewegen we behoefte gestuurd mee en bieden we ondersteuning.”

Overijssel participeert, samen met de regio’s Zwolle-Kampen, Twente en Stedendriehoek (Apeldoorn, Deventer, Zutphen) in het nationale programma ‘Beter Benutten Goederenvervoer’. Port of Twente, Port of Deventer en Port of Zwolle vormen een vitaal onderdeel van het provinciale, infrastructurele netwerk. De havens hebben inmiddels een gezamenlijke op- en overslag van bijna 300.000 TEU containers en 15 miljoen ton bulk en voldoende capaciteit voor een forse uitbreiding van de activiteiten. In POLO verband volgen toekomstbestendige ontwikkelingen, die kansen creëren voor de logistieke sector en de binnenvaart elkaar snel op.

Port of Twente

Zo wordt in Eefde op 20 april 2020 een tweede sluis geopend. “Straks mogen hier schepen passeren met een vaardiepte tot 3,5 meter,” zegt André Pluimers van Port of Twente. “Met dit twee jaar durende bouwproject investeerde Rijkswaterstaat honderden miljoenen euro’s in efficiency voor de binnenvaart. Daarmee worden kortere wachttijden, een betere voorspelling van de reistijd over de Twentekanalen, groeiende aantrekkingskracht van transport over water en een economische impuls werkelijkheid. Met de opening van de tweede sluis en de verruiming van het Twentekanaal is één van de grootste infrastructurele knelpunten van Nederland opgelost.” De nieuwe sluis is geschikt voor schepen met een (maximale) afmeting van 110 x 11.40 x 3.50 meter en heeft een volledig energieneutraal ontworpen sluiskolk.

Binnen Port of Twente trekken het havenbedrijf, de Logistic Association en XL Businesspark samen op. Het greenfield bedrijvenpark in Almelo is multimodaal ontsloten met aan het water een full service terminal in satellietverbinding met de binnenhaven van Hengelo. Pluimers: “Ruimte is er voldoende op XL Businesspark. Bij de in totaal 180.000 m2 grote T-Port Logistic Campus van Heylen Warehouses is de uitbreiding van Timberland intussen gerealiseerd en zijn onder meer Kees Smit Tuinmeubelen en VDL Energy Systems in aantocht. Regio Twente heeft met de ‘Beter benutten deal’ de afspraak gemaakt dat er na afronding van de 2e sluis en verdieping van het Twentekanaal 900 vrachtwagens per dag van de weg gaan.” XL Businesspark is straks goed voor zelfs duizenden extra arbeidsplaatsen. “Port of Twente, lokale overheden, werkpleinen, uitzendbureau en kennisinstellingen werken gezamenlijk aan oplossingen voor de toenemende vraag naar gekwalificeerd personeel,” weet Pluimers. “Daaraan leveren kennisdeling en het faciliteren van opleidingen een bijdrage. Logistiek is een rijzende ster in de regio.” Port of Twente heeft ook haar digitaliseringproject ‘Blauwe Golf/Smart Port Twente’, ter versterking binnen POLO, onlangs uitgerold naar Port of Zwolle en Port of Deventer.

André Pluimers - Port of Twente

Twente is op het gebied van vervoer een zeer vooruitstrevende, Europese High Tech regio. Naast de containerterminal in Hengelo beschikt Combi Terminal Twente over een full-service containerterminal op het multimodaal ontsloten XL Businesspark in Almelo. Met Port of Twente, waarin ook de gemeente Lochem participeert, heeft de regio één van de grootste binnenhavens van Nederland. Dit met een op- en overslag van 98.700 TEU aan containers en 6,3 miljoen ton aan bulk.

Port of Zwolle

Een speciaal hiervoor in het leven geroepen digitale werkgroep bekijkt momenteel samen met Port of Twente en de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens (NVB) wat het meest optimale systeem is voor de provincie Overijssel, volgens Jeroen van den Ende van Port of Zwolle. “Uniformering is de insteek,” zegt hij. “Het succes van POLO valt of staat met het bieden aan de klant van één etalage en één efficiënt systeem. Met slim datagebruik willen we bovendien logistieke innovaties stimuleren.”

“Ook de samenwerking met de havens van Rotterdam, Amsterdam en Antwerpen komt op een hoger peil,” vervolgt Van den Ende. “Verder zijn er contacten aangeboord met Duitse havens. Ook onze oosterburen willen meer tijd, geld en energie steken in mogelijkheden voor transport over water. Binnenvaart is niet alleen vriendelijker voor het milieu, maar vaak ook sneller dan vervoer per spoor en zeker sneller dan de (omwegen van de) zeevaart. Ladingstromen gaan binnen niet al te lange tijd anders lopen. Lokale en regionale goederenstromen nemen eveneens toe met de ontwikkeling van de circulaire economie, die meer recycling, duurzamer gebruik van goederen en meer productie van biobrandstoffen met zich brengt. Daar willen wij adequaat op inspelen. Anderzijds hebben onze toenemende havenactiviteiten voor een deel te maken met het stijgende aantal aanmerende cruiseschepen.”

Van der Ende ziet ook aanzienlijke voordelen in de provincie overschrijdende samenwerking met Meppel en Kampen. “Dankzij de langdurige lobby van vier, hierbij belang hebbende provincies voor het verlengen, verdiepen en verbreden van de Kornwerderzandsluis op de Afsluitdijk, kunnen we naar verwachting in 2025 ook grotere coasters ontvangen via het - uitgebaggerde - IJsselmeer,” zegt hij. “Dat betekent ‘een knip in de kosten’ voor bedrijven en een ‘boost’ voor de economie en het milieu, want opnieuw kunnen er meer vrachtwagens van de weg. Ik verwacht op termijn zelfs het effect van een olievlek, want ook de offshore heeft hierbij baat. Bovendien trekt de scheepbouw aan. Meppel kan misschien al eerder dan 2025 grotere schepen ontvangen.” De werkzaamheden aan de Afsluitdijk zijn recentelijk van start gegaan. Het zand uit de vaargeul krijgt een bestemming in infrastructurele projecten.

Jeroen van den Ende - Port of Zwolle

Port of Zwolle vormt een hedendaagse logistiek knooppunt van belang met grensoverschrijdende samenwerking. De moderne havens in Zwolle, Kampen en Meppel zijn gelegen aan diep vaarwater en beschikken over een eigentijdse containerterminal. De economisch bloeiende top- en tevens werklocatie Hessenpoort huisvest multinationals en bevindt zich aan de verkeersader A28. De op- en overslagcijfers liggen hier intussen voor containers op 201.000 TEU en voor bulk op 7,3 miljoen ton.

Port of Deventer

Tegenwoordig wordt de grote haven van Deventer structureel gebaggerd en onderhouden voor de toenemende binnenvaart. Port of Deventer heeft een belangrijke functie voor onder meer de productie van overslag van veevoer, zand, grind en mineralen. De vijf havenarmen zijn via de Prins Bernhardsluis toegankelijk voor schepen in cemtklasse IV. “Goed nieuws is ook dat de sluis na recent, grondig onderzoek uiterst betrouwbaar is verklaard bij alle voorkomende waterstanden,” benadrukt Mark van Mast van Port of Deventer. “Veelzijdiger wordt de beroepshaven met de opening van de nieuwe CT Deventer containerterminal rond eind 2020. Deze samenwerking tussen BCTN en Vos Transport zal in combinatie met de ligging aan de IJssel en de A1 duurzaam vervoer over water significant stimuleren.”

In de Omgevingsvisie van Overijssel is ook Deventer aangewezen als logistieke hotspot. A1 Bedrijven­park Deventer en S/park, het open innovatiecentrum in chemie en technologie zijn benoemd tot provinciale topwerklocaties. “Mede dankzij onderzoek door POLO en de samenwerking met Port of Twente en Port of Zwolle kunnen wij ambitieuze plannen uitvoeren,” zegt van Mast. “Ook de gemeentepolitiek onderkent de potentie van onze beroepshaven en heeft alle aandacht voor verbetering van onze positie in container- en bulkgoederen-, maar ook in palletvervoer. Door facilitatie van bestaande en nieuwe, belangstellende havengebonden bedrijven breiden we stapsgewijs uit op zo’n manier dat continuïteit is gewaarborgd. Zo willen we ook duurzamer aan de slag met reststoffen. We bieden veel mogelijkheden voor ondernemingen die willen inspelen op een circulaire economie. De stijgende interesse voor de binnenvaart heeft er nu ook toe geleid dat de lokale overheid is gestart met de opzet van een integrale visie op de haven van de toekomst. Sommige bedrijven die hun transport per vrachtwagens hebben verruild voor binnenwaterschepen verdienen met de inzet van deze alternatieve modaliteit zo’n 100.000,- per week. Dat nieuws verspreidt zich snel.”

Mark van Mast - Port of Deventer

Port of Deventer biedt qua oppervlak één van de grotere binnenhavens van Nederland en laat een enorme potentie zien voor de binnenvaart. Naast de aantrekkingskracht van A1 Bedrijvenpark en het innovatieve S/park manifesteert Deventer zich ook met de ophanden zijnde opening van een BCTN terminal tot circa 20.000 TEU. De haven van Deventer neemt een sleutelpositie in binnen het TEN-T vervoersnetwerk. Op dit moment ligt het op- en overslagcijfer op 1,1 miljoen ton voor bulkgoederen.

Gunstige positie

De Overijsselse logistieke draaischijf heeft goede weg- en waterverbindingen met Rotterdam en Amsterdam. Daarnaast ligt de provincie pal op de in ontwikkeling zijnde North Sea Baltic TEN-T Corridor, de route tussen de ARA zeehavens, Bremen, Hamburg, Oost-Europa en de Baltische Staten. Overijssel benut intussen ten volle haar gunstige positie en heeft zich ten doel gesteld om het groeiende goederenvervoer optimaal toekomstperspectief te bieden met onder meer de verbreding van de bestaande weg- en waterverbindingen en de aanleg van nieuwe wegen en kanalen.

“Bestaande regionale voordelen, waaronder de toepasbare wetenschappelijke kennis van de Universiteit Twente (UT), gaan we binnenkort ook méér voor het voetlicht brengen,” kondigt Gramberg aan. ”We timmerden eigenlijk altijd al aan de weg, maar bekommerden ons te weinig om onze profilering. Uit nationaal oogpunt is het echter van belang, dat we POLO uitdragen. Daarom namen we als logistieke hotspot bijvoorbeeld deel aan een vanuit alle werelddelen uitstekend bezochte vakbeurs.” POLO nam het afgelopen jaar samen met Nederland Distributieland (NDL) en Oost NL het initiatief voor een gezamenlijke ‘Holland’ stand op de Transport Logistic Messe in München.