Samen werken versterkt de Topcorridors

In het Programma Goederenvervoercorridors werken het Rijk, vier provincies, het Havenbedrijf Rotterdam en de topsector Logistiek nauw samen aan zogenoemde Topcorridors. Deze vervoersassen van en naar Rotterdam moeten in de toekomst hun functie in de economische ontwikkeling gaan versterken. “Door samen te werken kunnen we dat realiseren”, zegt de programmamanager van de Topcorridors Luc de Vries.

Rijk, provincies, gemeenten en bedrijven moeten samen op basis van een gezamenlijk perspectief aan de slag. En dan niet alleen op basis van de infrastructuur, maar vanuit economie, leefbaarheid & duurzaamheid, veiligheid en kwaliteit. De Vries illustreert met een voorbeeld dat dat samenwerken vruchten afwerpt: “Uit onderzoek bleek een behoefte aan 2.400 vrachtautoparkeerplaatsen langs de twee corridors. Als individuele gemeentes dat moeten realiseren, is dat lastig. Door samen te werken binnen het programma hebben we gezamenlijk een financiële bijdrage uit Brussel gekregen en kunnen we mogelijk 2.200 tekorten aan parkeerplaatsen binnen vier jaar wegwerken. ”

Gezamenlijke strategie

De twee Nederlandse corridors maken mede onderdeel uit van de Europese TEN-T corridors. Dat biedt de mogelijkheid om in aanmerking te komen voor EU-bijdragen voor het realiseren van projecten. “Er geldt een drempelwaarde van vijf miljoen euro voor werken. Als je vanuit een gezamenlijke strategie werkt , kun je projecten bij elkaar brengen waardoor je boven die drempelwaarde uitkomt. Samen met Vlaanderen zijn drie projecten begin 2020 samen ingediend voor een financiële bijdrage van de EU van twaalf miljoen euro voor uitbreidingen aan de havens van Venlo, Gennep en Lanaken.”

Van tachtig aanbevelingen naar focus

Samenwerken is de sleutel tot succes, zegt De Vries, en met de Topcorridors staan logistiek en goederenvervoer nu ook hoog op de agenda’s van de bestuurders van de deelnemende organisaties. In 2014 kwam het MIRT-onderzoeksrapport (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) met bijna tachtig aanbevelingen om het goederenvervoer in de corridors te verbeteren. Met het Programma Goederenvervoercorridors, of Topcorridors, brengen de samenwerkende partijen daarin focus aan, vertelt De Vries. “We hebben de zeventien belangrijkste aanbevelingen geclusterd en daar een programma met vijf thema’s (sturen op knooppunten, doorstroming, service voor gebruikers, duurzaamheid en ­innovatie) omheen gebouwd.”

Handelingsperspectieven

“We oriënteren ons nu op wat ons de komende tien jaar te doen staat aan de hand van drie ­ontwikkelscenario’s, de Handelingsperspectieven. Wat biedt de meeste toegevoegde waarde voor ons geld? Bijvoorbeeld: wat levert de grootste bijdrage aan duurzaamheid? Is dat bijvoorbeeld het vergroenen van de schepen, of meer vracht van de weg naar het water? Die prioritering en agendering, daar zitten we middenin. Vervolgens moet daar vanuit de partners ook funding voor komen. Ook het bedrijfsleven moet een bijdrage leveren. Eind dit jaar moet de agenda voor ­corridorontwikkeling gereed zijn.”

Drie handelingsperspectieven als basis

Het Programma Goederenvervoercorridors benoemt drie handelingsperspectieven als basis voor het realiseren van de topcorridors van de toekomst.
Het eerste handelingsperspectief is de haven van Rotterdam als gateway to Europe, het tweede perspectief betreft een sterk verbonden mainportnetwerk en het derde zijn sterke knooppunten in een grenzeloos netwerk.
Bij Rotterdam als gateway to Europe draait het om een efficiënte en duurzame doorstroming van bulk- en containerlading van en naar het achterland, bij voorkeur via spoor en water. Het mainportnetwerk gaat over multimodale knooppunten met bijbehorende terminals die het bundelen van goederenstromen, maar ook van data mogelijk maakt. Beide perspectieven bieden kansen voor meer efficiency en duurzaamheid in de vervoersketen. In het derde perspectief wordt ingezet op kansen voor de hoogwaardige maakindustrie en agri-business op de knooppunten. Dat biedt kansen voor de verdere ontwikkeling van de regionale maakindustrie. Luc de Vries: “Alle drie de perspectieven bieden kansen en helpen ons bij het bepalen van prioriteiten en budgetten.”

Bovengemiddelde knooppunten

Knooppunten met een groot economisch belang en de potentie voor groei brengen focus en sturing aan binnen de Topcorridors. Die knooppunten zijn: Moerdijk, Tilburg, Venlo, Sittard-Geleen-Born, Nijmegen en Tiel. “Wij constateren nu dat het ruimtelijk beleid onvoldoende scherp is. Voor de hele terminal en de nabijgelegen bedrijfsterreinen is geen gezamenlijk en gericht beleid. De vraag is: kan je nieuwe bedrijventerreinen ontwikkelen die multimodaal ontsloten zijn, dus in de nabijheid van een spoorterminal of binnenhaven met barge­teminal of alleen de bestaande bedrijventerreinen verder ontwikkelen die multimodaal ontsloten zijn? Dat onderwerp maakt nadrukkelijk onderdeel uit van het programma.”

Belang van de binnenhavens

Vervoer over water neemt een belangrijke plaats in. “De belangrijkste bulkstromen vanuit de Rotterdamse haven verlopen via de openbare terminals die niet alleen in de bovengemiddelde knooppunten liggen, en van belang zijn voor de binnenhavenactiviteiten, maar ook via andere terminals.” Daarnaast is het van belang dat er aan de binnenhavens, of op de bedrijventerreinen die aan binnenhavens liggen, watergebonden bedrijvigheid is en dat de laad- en losvoorzieningen voor meerdere bedrijven te bereiken zijn met openbare kades. “Bij de binnenhavens kijken we naar alle thema’s binnen de Topcorridors, zoals service voor gebruikers, dat gaat over het verbeteren en over het realiseren van meer en/of verbeterde aanlegplaatsen voor schepen en het uitrollen van het ligplaatsen informatiesysteem (BLIS). Het thema duurzaamheid gaat onder meer over optimale leefkwaliteit en over CO2-reductierondom de knooppunten met de binnenhavens. En binnen het thema innovatie voor bevorderen van een gezamenlijke innovatie-agenda, spelen de binnenhavens ook een belangrijke rol. “

MCA Brabant kijkt verder dan de corridors

John Huizing van MCA Brabant: “Het feit dat je aan een corridor ligt, werkt in je voordeel als je wilt investeren. Vanuit Brabant proberen we aan te haken op het Programma Goederenvervoercorridors en processen te versnellen en te implementeren. Maar pas op: buiten de corridors is er ook nog leven en kun je ook een goede businesscase maken. Brabant onderscheidt zich met de grootste dichtheid aan binnenvaartterminals en heeft het grootste aandeel in het goederenvervoer van en naar de Rotterdamse haven, en daar kun je het transitoverkeer nog bij optellen. Het gaat best goed, maar het kan altijd beter. Denk aan het wegnemen van de fysieke beperkingen in de vaarwegen. Het programma kan daarin een belangrijke bijdrage leveren.”

Bundelen

Eén van de acties in het programma Goederen­vervoercorridors is het bundelen van containers op verschillende trajecten, zodat er frequente barge shuttleverbindingen ontstaan en de betrouwbaarheid van tijdig en frequent vervoer over water toeneemt. “Een bekend voorbeeld daarvan is de West-Brabant Corridor, waarbij een aantal terminaloperators samenwerken in het traject Tilburg – Moerdijk – Oosterhout – Rotterdam. Daarbij worden ladingen per terminal gebundeld in één boot om grotere call-sizes te realiseren voor het laden en lossen in de Rotterdamse haven bij de deep sea terminals. Voor andere trajecten wordt onderzocht of soortgelijke samenwerkingsverbanden opgezet of uitegbreid kunnen worden, denk aan een Maas-corridor of Duisburg-express.”

‘Dat we op de corridor liggen helpt zeker’

In Roermond ligt de Willem-Alexanderhaven. De daar gevestigde bedrijven hebben veelal een eigen kade; een daarvan is de BCTN containerterminal op het terrein van Kalle en Bakker.
De gemeente werkt samen met waterschap, provincie en de bedrijven aan plannen voor nieuwe, openbare kades die eveneens bescherming bieden tegen hoog water. Robbert Speksnijder, beleidsmedewerker EZ bij de gemeente Roermond: “Daarmee creëren we de mogelijkheid voor andere bedrijven om ook te kiezen voor vervoer over water. In die transitie naar een verdere versterking en uitbouw van de haven zitten we nu.” De haven verwerkt nu jaarlijks 2,5 miljoen ton en Speksnijder verwacht dat dit verder toeneemt.
“Dat we op een corridor liggen, helpt zeker. Als Limburgse haven zijn we aangesloten bij Blue Ports en van daaruit op de corridor. Dat bevordert de samenwerking, onder meer op het gebied van digitalisering, de lobby voor de modal shift, subsidieregelingen en kennisuitwisseling.”
“Smurfit Kappa is gevestigd in de haven, maar vervoert nu nog niet over water. Als ook zij een kade krijgen liggen er grote kansen voor binnenvaart naar enkele klanten met volumineuze hoeveelheden te recyclen papier.” De bedoeling is dat dit gaat gebeuren met elektrische aangedreven schepen.
De gemeente stimuleert het vervoer over water. Binnen het programma Roermond Bereikbaar bezoekt een logistiek makelaar bezoekt bedrijven en gaat op zoek naar mogelijke alternatieve vervoerswijzen. Als de openbare kades er komen, zal dit proces naar verwachting versnellen, denkt Speksnijder.

Provincie Limburg trekt de kar voor de bovengemiddelde knooppunten

Jan Karel Konings, senior procesmanager Logistiek bij de provincie Limburg: “Limburg is de trekker van de actie ‘bovengemiddelde knooppunten’. Die knooppunten zijn de havens van Moerdijk, Tilburg, Tiel, Nijmegen, Sittard/Geleen en Venlo. Heel verschillende terminals, maar ook heel belangrijke. Daar zetten we zwaar op in, onder meer met het opzetten van control towers. We kijken naar aspecten als leefbaarheid en ruimtelijke ordening. Ook onderlinge afstemming hoort daarbij, zodat we niet allemaal hetzelfde gaan doen, maar elkaar juist aanvullen.”
“Essentieel voor Limburg is om ook grensoverschrijdend samen te werken. We zitten ingeklemd tussen Duisburg en Luik en we bereiken vanaf hier Antwerpen en straks ook Parijs. Via het Albertkanaal komen schepen naar de Maas. Blueports Limburg, een samenwerking van alle binnenhavens, heeft onlangs vier Belgische havens verwelkomd als lid: Lanaken, Geel, Bergen en Meerhout.”

Digitalisering

Digitalisering is een belangrijk item binnen de topcorridoraanpak. “Denk aan BLIS, het ­Binnen­vaart ­Ligplaatsen Informatie Systeem van Rijkswaterstaat. Dat bevat wel de ligplaatsen van het Rijk, maar niet die van de provincies en de gemeenten. Die basisinformatie moet op orde: welke ligplaatsen zijn er, hoe groot zijn ze en welke voorzieningen hebben ze. Samen met de gemeenten werken we hieraan. De volgende stap is om die informatie online te delen met de schippers.” Zowel individuele schepen maar ook overheden genereren veel data, zegt De Vries, en de vraag is hoe je de volgende stap kunt zetten door die data beschikbaar te stellen, bijvoorbeeld met een control tower aanpak die zowel potentie biedt om ladingstromen te bundelen of betrouwbaarheid geven rondom aankomsttijden of beschikbare routeringen.

‘De topcorridoraanpak biedt een handvat’

Bas Kelderman, sr. Beleidsmedewerker Binnen­vaart van de provincie Zuid-Holland: “De ambitie is meer goederenvervoer over water van en naar Rotterdam en daarin spelen de Oost- en Zuidoost-corridors een grote rol. In mijn takenpakket zit onder meer hoe je de vaarwegen optimaal inzet en hoe je ze toekomstbestendig maakt. Samenwerken binnen de topcorridoraanpak helpt hierbij. Oplossingen zoals de West-Brabant Corridor helpen om de congestie in de Rotterdamse haven te verminderen en meer van dit soort bundelinitiatieven zijn welkom.”
“Het topcorridorprogramma biedt een handvat voor je aanpak. Je moet niet naar één modaliteit kijken, maar naar een combinatie van alle. De provincie en Rotterdam hebben daarin een belangrijke functie. De samenwerking met alle betrokkenen is cruciaal voor het succes.”

Gelderland trekt project Clean Energy Hubs

De provincie Gelderland telt meer dan dertig binnenhavens. Twee belangrijke binnenhavens, Tiel en Nijmegen, liggen op de Oost-corridor. Beleidsmedewerker Joost Roeterdink van de provincie: “Tiel en Nijmegen zijn aangewezen als bovengemiddelde knooppunten en deze logistieke knooppunten willen we optimaliseren. Denk aan het uitdiepen van de havens en kade-ontwikkeling, truckparkings, maar ook als toekomstig ontwikkelgebied voor nieuwe distributiecentra”
“De corridor helpt daarbij, want dit soort dingen alleen doen, is lastig voor een gemeente. Vanuit de provincie ondersteunen we bij haalbaarheidsonderzoeken, de planvorming en hebben we een regeling voor financiële steun aan infrastructurele maatregelen voor havenontwikkeling.”
Onder de vlag van New Ways Gelderland maakt de provincie werk van het promoten van de modal shift van weg naar water en spoor. De provincie is daarnaast trekker van het project Clean Energy Hubs, waarin negen provincies met het Rijk samenwerken aan het identificeren van geschikte locaties voor het aanbieden van diverse schone brandstoffen voor het transport. “Hierbij willen we samen met marktpartijen en overheden in 2025 circa 100 Clean Energy Hubs hebben gerealiseerd.”
“Daarnaast kijken we ook naar de binnenhavens die geen bovengemiddeld knooppunt zijn. We werken bijvoorbeeld aan het verbeteren van de haven van Zutphen. Schepen van en naar die haven gaan ook over de Oost-corridor. En als je in Zutphen vrachtwagenlading van de weg haalt en via het schip vervoert, dan draagt dat bij aan de vermindering van het aantal files op de corridor. Zo grijpt alles in elkaar.”

Alle hens aan dek

Het is een kwestie van een lange adem om alle betrokkenen te betrekken bij het programma, meent De Vries. “Dat lukt steeds beter. De betrokkenheid vanuit het bedrijfsleven is een punt van aandacht. Bij bedrijven ligt de focus vaak op de korte termijn, terwijl er vanuit de overheid gekeken wordt over een langere periode . Daarom werken we samen met de topsector Logistiek en betrekken we via dat kanaal de bedrijven. In het nieuwe actieplan van de topsector is een van de nieuwe thema’s corridors en knooppunten.” Onderzoek toont aan dat een derde van al het wegverkeer kosteneffectief over kan naar water of spoor. “Dan moet je wel in gesprek komen met de bedrijven die nu kiezen voor wegvervoer. Vaak heb je het dan over kleinere verladers.
Samen met Lean & Grean van de topsector Logistiek denken we na hoe we die groep het beste kunnen bereiken en welk instrumentarium we het beste kunnen aanreiken.”

TopCorridors

Media

Contact gegevens TopCorridors

Gegevens
Samenwerking
Media

TopCorridors

Contact gegevens TopCorridors

Media

Er zijn geen samenwerking beschikbaar

Scroll naar boven