Stationslocaties hebben, net zoals de overige infrastructuur en bebouwing, steeds meer te maken met gevolgen van de klimaatverandering. Veel van de levendige gebieden rondom stations danken hun aantrekkingskracht aan de samenkomst van infrastructuur en bedrijven, van sociale interactie en economisch profijt. Ze hebben echter een zwakke plek: ze zijn vaak kwetsbaar bij extreme weersomstandigheden. “De consequenties zijn nu al zichtbaar; extreme neerslag leidt her en der tot ondergelopen tunnels en de langdurige droogte tot aantasting van de natuur of het verzakken van gebouwen in de veengebieden. De impact van de klimaatverandering is omvangrijk,” bevestigt Zeenni. “Zoals miljarden euro’s aan schade en verlies van mensenlevens, als gevolg van hittestress. “We moeten samen bouwen aan een aantrekkelijk en veilig Nederland van morgen, want de klimaatrisico’s nemen toe.

City Deal Klimaatadaptatie

Zeenni verwacht binnen afzienbare tijd een doorbraak op het gebied van klimaatadaptief ontwerpen. “Het maken van afspraken over ruimtelijke maatregelen om de gevolgen van de klimaatverandering te beperken, is namelijk niet vrijblijvend,” benadrukt zij. “Het Rijk verwacht dat klimaatbestendig inrichten in 2020 is verankerd in het beleid van provincies en gemeenten, inclusief een weloverwogen horizon naar 2050. Recentelijk tekenden wij hiervoor al een overeenkomst met de Provincie Zuid-Holland.” Arcadis is ook partner van de City Deal Klimaatadaptatie. Overheden, kennisinstellingen en marktpartijen werken hierbij samen aan de aanpak van klimaatadaptatie in Nederlandse steden met experimenten en het uitwisselen van ervaringen.

Perspectief

Zeenni en haar collega’s zien investeren in klimaatadaptatie niet alleen als het beheersen van risico’s, maar ook als het benutten van kansen. “Arcadis is van oudsher betrokken bij het versterken van dijken en het creëren van ruimte voor de rivieren met het teruggeven van gebieden aan de natuur”, zegt Jeroen Sikkenk, manager van de afdeling Stations en Architectuur van Arcadis. “Die natuur kunnen we echter ook strategisch inzetten in een stedelijke omgeving. Met een juiste koppeling tussen techniek en ontwerp, passen we daarvoor slimme systemen toe, zoals de waterberging bij station Driebergen-Zeist. Grotendeels aan het oog onttrokken, wordt in de verdiepte, betonnen bak onder de sporen een systeem gerealiseerd dat water kan bergen, de bomen kan bewateren en voor verkoeling kan zorgen op warme dagen.

Waterberging

Groenvoorzieningen dragen bij aan een plezierig en gezond leefklimaat, volgens Sikkenk. “Bomen en planten verbeteren het stadsaanzicht, verkleinen de kans op wateroverlast en verminderen fijnstof en ‘urban heating’,” zegt hij. “Zo werken we ook de duurzame landschapsaspecten uit van project Wonderwoods in het stationsgebied van Utrecht. De multifunctionele torens van Wonderwoods houden straks water vast en produceren extra zuurstof in de stad met een verticaal bos.” Sikkenk legt uit dat ieder projectgebied vraagt om een scala aan afwegingen, die te maken hebben met de verwerking van een hoeveelheid piekneerslag, mogelijkheden voor het bergen van overtollige neerslag in oppervlaktewater, infiltratie of ondergronds bergen, maximale vergroening en meer. “Afhankelijk van een lokale situatie zijn er verschillende maatregelen voorhanden zoals waterspreidende, -afvoerende en -bergende straten met extra groen, maar ook creatievere oplossingen als een waterplein,” weet hij.

Groenvoorziening

Groen is ook de nieuwe Vervoersknoop Bleizo bij Lansingerland en Zoetermeer. Sikkenk: “De bijzondere brug van deze vervoersknoop is ingericht als een verhoogd maaiveld over de A12 met speciaal voor dit doel geselecteerd groen. Deze bomen kunnen goed wortelen in de diepe bakken, die met een ingenieuze, maar toch betrekkelijk eenvoudige constructie tussen de liggers van het viaduct zijn aangebracht. De bomenlaan op Bleizo is niet alleen een markant fenomeen, maar verbindt ook de landschappelijke en ecologische structuur van twee doorsneden gebieden. Ook de voorpleinen en het P&R terrein van Bleizo zijn voorzien van bomen en planten. De niet verharde, begroeide grond verkleint de kans op wateroverlast bij hevige regenval. Aansluitend bij de groene omgeving komt een takkenstructuur terug in de vormgeving van het betonnen hekwerk van het viaduct en de aluminium overkapping van de halte van de RandstadRail. De inzet van hout zorgt verder voor warmte en geluiddemping.” Rondom de Vervoersknoop Bleizo ontstaat intussen ook een eigentijdse ontwikkellocatie voor bedrijven. Arcadis is de ontwerpkracht achter tal van duurzame stations, zoals Rotterdam Centraal, Amsterdam Centraal, Amsterdam Zuid (onderdeel van ZuidasDok), maar ook de stations van Zwolle en Eindhoven. Laatstgenoemde heeft met 1.900 zonnepanelen het grootste zonnedak van Nederland.

Healthy Urban Office Challenge 2018

Arcadis’ kantoor in Amersfoort mag zich een jaar lang het meest inspirerende project noemen, als het gaat om groene, gezonde en slimme kantoren. De jury van de Healthy Urban Office Challenge 2018 prees vooral de integraliteit van de werkomgeving. Arcadis architecten Roline den Hartog en Pros ten Hove tekenden voor het winnende ontwerp. De verduurzaming in 2017 van het rond de eeuwwisseling in de stationslocatie opgeleverde kantoor stimuleert zowel productiviteit als creativiteit. Naast een fraai uitgevoerd, transparant open-up systeem met een scala aan functionele werk- en ontmoetingsruimten, omvat de nieuwe inrichting onder meer ook een WKO-installatie, douches voor woon-werkfietsers, OV-gebruik, een eigen aanbod van elektrische deelauto’s en -fietsen, heldere instructies en tools voor hergebruik, gescheiden afvalstromen en volle fruitschalen.